สวัสดีครับ วันสงกรานต์เป็นวันปีใหม่ไทย จึงมีการทำบุญเพื่อเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต พอพูดถึงการทำบุญในแถวชนบทชาวบ้านก็มักจะทำขนมด้วยตนเอง นั่นคือ ข้าวต้มมัด ซึ่งในการทำข้ามต้มมัดก็มีทั้งทำด้วยตนเองและบางแห่งก็นิยมรวมกลุ่มกันทำ ทำไมต้องทำข้าวต้มมัด...ในช่วงของการทำบุญ..ผมจึงได้ศึกษาค้นคว้ามาฝากดังนี้ครับ..
ข้าวต้มมัด หรือ ข้าวต้มผัด เป็นขนมชนิดหนึ่งที่ทำด้วยข้าวเหนียวผัดกับกะทิ แล้วนำไปห่อด้วยใบตองหรือใบมะพร้าวอ่อน ใส่ไส้กล้วย นำไปนึ่งให้สุก ทางภาคใต้ใช้ข้าวเหนียวกับน้ำกะทิ ห่อด้วยใบพ้อ เรียกห่อต้ม ถ้าห่อด้วยใบมะพร้าว และมัดด้วยเชือกเรียกห่อมัดข้าวต้มมัด น่าจะเกิดจากชาวเมืองในสมัยพระพุทธกาลที่ไปคอยรับเสด็จพระพุทธเจ้านำไปทำบุญตักบาตรเพราะเห็นว่าเป็นของสะดวกและรับประทานง่าย การนำข้าวต้มมัดมาใส่บาตรทำบุญนั้น มีจุดประสงค์เพื่อให้พระภิกษุสงฆ์ใช้เป็นเสบียงในการเดินทางไปเผยแผ่พระธรรมคำสอน
การที่ข้าวต้มมัดถูกมัดกันเป็คู่ๆ เพราะเปรียบดังความรักอันบริสุทธิของชายหนุ่มหญิงสาว ถ้าชายหนุ่มและหญิงสาวคู่ใดทำบุญด้วยข้าวต้มมัดแล้วนั้น คู่ครองและเรื่องของความรักทั้งคู่จะอยู่นานตลอดกาล เหมือนข้าวต้มมัดที่มัดเข้าด้วยกัน 2 อันเปรียบเสมือนชายหญิงคู่หนึ่ง
ข้าวต้มมัดในยุคปัจจุบันก็สามารถเป็นได้ทั้งอาหารคาว ที่ไส้จะเปลี่ยนจากกล้วยเป็นพวกเนื้อหมู
หรือจะเป็นอาหารหวานที่ส่วนใหญ่จะใช้ไส้ภายในประกอบด้วยกล้วยน้ำหว้าแสนอร่อย หรือาจจะใส่เป็นเผือกและมันบดก็ได้
- เตรียมวัสดุอุปกรณ์ ให้พร้อม ได้แก่ ข้าวเหนียว น้ำตาล กะทิ ใบตอง ตอก (ไม้ไผ่มาทำเป็นเส้นบางๆสำหรับมัด อุปกรณ์ในการนึ่ง ไส้ของข้าวต้มมัดตามต้องการ
- เตรียมกะทิ น้ำตาล และข้าวเหนียว นำไปผัดรวมกัน และเตรียมไส้ของข้าวต้มมัด ตามต้องการ
ถ้าเป็นหมูก็ปรุงรส และทำให้สุขพอประมาณ ส่วนถ้าเป็นกล้วยก็เตรียมทำเป็นขนาดที่เราต้องการ
- หยิบใบตองเตรียมสำหรับตักข้าวที่เราเตรียวไว้ ใส่ลงใบตองและเกลี่ยให้กว้าง และใส่ไส้ของข้าวต้มมัดตามต้องการ โดยวางบนข้าว
- พับใบตองหัวท้านเข้าหากัน จากนั้นมัดด้วยตอก แบ่งออกเป็นสามส่วน หัว ท้าย กลาง
(การมัดอาจจะมัดติก เพียงสอง สาม สี่เส้นตามแต่ความต้องการ)
- จากนั้นนำไปนึ่ง จนสุกเรียบร้อย ก็พร้อมสำหรับนำไปทำบุญ หรืิแจกจ่ายคนอื่นๆ